1 – ورود به کلاس برای اولین بار
هیچ گاه دوباره این فرصت را نخواهید داشت که بتوانید همانند روز اول ، بر روی دانش آموزان تأ ثیر خوب بگذارید ! در هر کاری که با مردم در ارتباط باشد ، خاطره ی اولین برخورد بسیار تعیین کننده است و در هیچ یک از مشاغل ، تأ ثیر برخورد اول تا بدین حد اهمیت ندارد .
o فراموش نکنید که خود را معرفی کنید و در صورت لزوم نام خود را روی تخته سیاه بنویسید .
معمولأ دانش آموزان دوره ی ابتدائی معلمان خود را به خوبی می شناسند و با او مرتبأ در ارتباطند ؛ در راهنمایی و دبیرستان ، این رابطه تغییر می کند و برای دانش آموزانی که وارد سال تحصیلی جدید و یا مدرسه جدید می شوند ، بسیار استرس آور است که یک باره و در عرض یک هفته با ده – بیست معلم جدید رو به رو شوند .
o به وضوح انتظاراتی که از دانش آموزان خود دارید را اظهار نمایید و کارهای مجاز و غیر مجاز در کلاس را کاملأ مشخص کنید .
برای طرز رفتار آنها در کلاس قوانینی وضع نموده و همیشه روی آنها پا فشاری کنید . شاید از دانش آموزان دعوت کنید که پیشنهاد های خود را به منظور طرح دستور العمل های تکمیلی ارائه کنند .
o اسامی دانش آموزان خود را به سرعت فرا گیرید ؛ زیرا همیشه تعلیماتی که خطاب به یک شخص داده می شود اثر بخش تر است ؛
هیچ گاه فراموش نکنید که کلاس درستان از تعدادی افراد مستقل از هم تشکیل شده است و هر یک از آنها را جداگانه و به خوبی بشناسید ، نحوه کارتان بسیار کارآمد تر خواهد شد .
o به دانش آموزان کمک کنید تا روحیات یکد یگر را بشناسند .
این امر به شما نیز کمک میکند که آنها را بشناسید ؛ به عنوان مثال ، دانش آموزان را دور هم قرار داده و از آنها بخواهید که خود را معرفی کنند ؛ مثلأ اسم من « سارا » است . دلخواه ترین غذای من پیتزا است و از عنکبوتها متنفرم .
o به دانش آموزان خود نشان دهید که با چه برنامه هایی مواجه خواهند شد .
به دانش آموزان خود تصویری شفاف از آن چه هفته های آتی انجام خواهند داد ، نشان دهید و علت انجام آن ها را نیز بیان کنید . به آنها کمک نمایید تا متوجه شوند روش کاری شما چگونه با برنامه های آموزشی و پرورشی ، رئوس مطالب درسی و غیره هم خوانی خواهد داشت .
o اطمینان پیدا کنید که دانش آموزان متوجه شده اند که چگونه ارزیابی خواهند شد .
چه بخش هایی از کارها از اهمیت بیش تری بر خوردار خواهند بود ؟ چه قسمت هایی ، مرور مواردی هستند که قبلأ تدریس شده اند ؟ به آنها تأ کید کنید که همیشه باید مراقب انجام تکالیف خود بوده و نسبت به پیشرفت خود احساس مسؤ و لیت کنند ، به خصوص زمانی که از آنها ارزیابی های مداوم به عمل می آید .
o از دروس اول به این منظور بهره بگیرید که دریابید دانش آموزان تا چه اندازه روی موضوع آگاهی دارند تا بر این اساس جهت تدریس خود طرح ریزی کنید .
می توانید این کار را با برگزاری امتحان انجام دهید یا می توانید از آنها بخواهید تا موضوعی که از نظرشان شخصی است را روی کاغذ بیاورند . این کار به شما کمک می کند شناخت بیش تری از آنها پیدا کنید .
o برای دانش آموزان توضیح دهید که چه منابعی برای استفاده در دسترس شان است .
به کدام یک از آنها خودشان دسترسی دارند و کدام یک را می توانند از طریق معلم ، کتابخانه و مراکز نگه داری این گونه منابع تأ مین کنند . دانش آموزان را تشویق کنید که جهت حفظ و نگه داری منابع موجود در کلاس بکوشند و احساس مسؤولیت کنند ؛
o در صورت تخطی از قوانین رفتاری وضع شده به شدت واکنش نشان دهید .
این امر به خصوص در هفته های اول شروع کار از اهمیت بالایی بر خوردار است . به افراد حاضر در کلاس نشان دهید که شما به هر جریانی که در کلاس رخ می دهد ، توجه داشته و هیچ مطلبی را نادیده نمی گیرید .
2 – جلب توجه و سر و سامان دادن به کلاس
اگر همه ی دانش آموزان ساکت بنشینند ، آماده فراگیری باشند و تمام مدت به درس توجه کنند ، همه چیز عالی خواهد بود ، ولی طبیعت جوانان با این حالت وفق ندارد ! در این جا نکاتی اشاره شده است که با استفاده از آنها میتوان به طبیعت رفتاری دانش آموز غلبه کرد ،اما به خاطر داشته باشید در برخورد با افراد مختلف ، روش های متفاوتی مؤثر است ؛ لذا سعی کنید روش کاری خاص خودتان را بیابید .
o سعی کنید اول هیچ کاری انجام ندهید .
همان جایی که هستید ، بسیار آرام و کاملأ ساکت با یستید . دانش آموزانی که در ردیف های جلوتر هستند ، به شما توجه خواهند کرد و کم کم صدای صحبت در کلاس پخش خواهد شد . قبل از احساس نیاز به تصمیم گیری برای به کار بردن تاکتیکی دیگر ، یک یا دو لحظه تأ مل کنید !
o از حس کنجکاوی افراد استفاده کنید .
گاهی اوقات دانش آموزان کلاس به پچ پچ های دیگران توجه می کنند . طبیعت بشر به گونه ای است که تمایل دارد از هر چیزی سر در بیاورد ، به همین جهت با آنهایی که به شما نزدیک تر هستند ، آهسته پچ پچ کنید ، این کار باعث می شود بقیه ی افراد کلاس به صحبت ها یشان خاتمه داده و به سخنان شما گوش دهند.
o یکی از افراد بی توجه را وارد بحث کنید !
از یکی از دانش آموزانی که به دقت به مطالب گوش می دهند ، سؤالی بپرسید ؛ اما در ادامه ، از دانش آموزی سؤال کنید که می دانید به درس توجه نداشته است . وقتی دانش آموزی در کلاس به مطلب گوش ندهد ، نتیجه اش این است که هم کلاسی ها به این مطلب پی برده و همه ی نگاه ها به او معطوف خواهد شد .
o روش هایی را پیش گیرید که دانش آموزان مجبور شوند به مطالب گوش دهند ،
درس را با مطلبی آغاز کنید که باید به آنها به دقت گوش داد ؛ به عنوان مثال از نوار ویدئو یا نوار ضبط صوت ( کاست ) با صدایی آهسته .
o مردم عاشق تعریف و تمجید هستند .
از آن هایی که به مطالب توجه دارند تمجید کنید ؛ به ویژه کسانی که معمولأ به درس توجهی ندارند ؛ این روش مؤ ثر تر از غرولند کردن به دانش آموزانی است که اصلأ به مطلب دقت نمی کنند .
o با ارائه ی یک تکلیف کار را شروع کنید .
تدریس هر بخش را با ارائه ی تکلیفی به دانش آموزان آغاز کنید . برای تکرار مطالب قدیمی ، از جزوه های چاپ شده استفاده کنید یا آن ها را از قبل روی تخته سیاه بنویسید .
o اهداف خاصی را بر گزینید .
تعدادی از دانش آموزان فعال کلاس را به عنوان راهنمای گروهی از دانش آموزان انتخاب کرده و در آغاز درس ، تکالیف مشخصی را به آنها محول کنید .
o بی نظمی موجود در کلاس را توهین به خود تلقی نکنید .
بی نظمی ابتدائی کلاس را بی حرمتی نسبت به خود ندانید ؛ آن را به عنوان یکی از خصو صیات طبیعی انسان در نظر بگیرید که بدیهی است تا زمانی که موضوع جالب توجهی پیش نیامده ، ادامه خواهد داشت .
o هیچ کس نمی خواهد که وارد یک شوخی سر گرم کننده نشود .
اگر قادری این کار را انجام دهید ( ما معلمان معمولأ در این کار تبحر نداریم ) . برای دانش آموزانی که رفتار خود را کنترل کرده و به درس گوش می دهند ، مطلب جالب توجهی را به آرامی بیان نموده و درس را این گونه آغاز کنید . بقیه ی شاگردان نیز مشتاق خواهند شد که وارد بحث شوند .
منبع : مجله رشد معلم نیمه ی اول مهر 1386
